دانستن این نکته که چه چیزی باعث میشود کودک شما اعتماد به نفس پایینی نسبت به بقیه هم سنوسالان خودش داشته باشد ، برای شما والدین عزیز بسیار اهمیت دارد، چون در این صورت میتوانید با اصلاح رفتارهای خودتان و محیط اطراف کودک، باعث افزایش اعتماد به نفس کودکان خود شوید.
در این مقاله از مداد سبز همراه ما باشید تا شما را با راهکارهایی برای افزایش اعتماد به نفس در کودکان آشنا کنیم.
راهکارهای افزایش اعتماد به نفس کودکان :
تقویت ریسک پذیری
زمانیکه ما اجازه ریسک کردن به کودک نمیدهیم چون فکر میکنیم که ازنتیجه کار اطلاع داریم باید به این نکته نیز توجه کنیم که کودکی که توانایی ریسک کردن نداشته باشد، دچار کمبود اعتماد به نفس میشود.
این محدودیتهایی که والدین برای کودکان در مواجهه با مشکلات مختلف ایجاد کردهاند، باعث میشود آنها در آینده توانایی مواجهه با مشکلات واقعی را نداشته و در برابر آنها بیدفاع باشند.
عدم دخالت در کار کودک
درواقع والدینی که در مشکلات ارتباطی و غیر ارتباطی کودکشان دخالت کرده و دائماً سعی میکنند آنها را از تضادهای مختلف دور کنند، با بار آوردن یک فرزند لوس، از رشد کردن ذهن او و ایجاد توانایی حل تعارضات جلوگیری میکنند.بنابر این بهتر است به جای دخالت کردنهای زیاد در کار کودکان،به طور مثال در دعوای آنها با همسنیهای خودشان و یا در حل مشکلاتشان ، آنها را تشویق به یافتن راه حلی برای حل مشکلاتشان بکنید.
خودداری از مقایسه با دیگران
مقایسه کردن نیز از روشهایی است که بسیاری از والدین فکر میکنند میتوانن بدین وسیله کودکان را تحریک به پیشرفت در کاری کنند ولی بهار است بدانید که با انجام این کار این باور را به او القا میکنید که قطعا چیزی از بقیه کمتر دارد و احساس لیاقت را درونش از بین میبرید و این باور را در ذهنش به وجود میآورید که حق انجام هیچ اشتباه و کار غلطی را ندارد .
با انجام این کار کودکان با این باورمی رسند که باید یک انسان بینقص بزرگ شده و به محض برخورد با اولین شکست، اعتماد به نفسشان از بین میرود.
محبت را شرطی نکنید
اگر این کار را بکنی، اگر کارت را درست انجام بدهی و… . زمانی که محبت را شرطی کنید، به کودکان خودتان القا میکنید که حس ارزشمندی آنها صرفا در گروِ داشتن یک سری ویژگیهاست. یعنی اگر فرزند شما توانست نمره 20 در درس ریاضی بگیرد، آن وقت یک انسان ارزشمند است و در صورتی که این نمره را از دست بدهد، در واقع همه ارزشمندی و اعتماد به نفسش را از دست داده!
در مقابل اگر محبتتان را بدون وجود هیچ گونه شرطوشروط به فرزندتان ابراز کنید، این حس را به او القا خواهید کرد که همیشه حتی در صورت شکست خوردن و اشتباه کردن هم انسان ارزشمندی است. در اصل شما با این کار یک اعتماد به نفس درونی به او میدهید نه اعتماد به نفسی که وابسته به چیز دیگری است.
در زمان مناسب تشویقش کنید
بعضیها با خواندن مورد قبلی، تصور میکنند باید دیگر در همه شرایط فرزندشان را تشویق کنند تا باعث افزایش اعتماد به نفس او شوند. اما خب شرایط واقعی به این صورت نیست. در اصل حتی تشویق کردنهای شما هم باید کاملا حساب شده باشد. این یعنی باید سعی کنید در زمان مناسب و به بهانه مناسب کودکتان را تشویق کنید.
مثلا به دلیل موفقیتش در دروس مدرسه، کنترل یک رابطه با دوستش و… او را با ذکر دلیل تشویق میکنید. در این حالت چه اتفاقی میافتد؟ در چنین شرایطی کودک شما متوجه میشود که کارهای خوبش هم دم چشم شما هستند و برای آنها ارزش قائلید.
شکست خوردن را یادش بدهید
شاید این عنوان از راهکارهای افزایش اعتماد به نفس کودکان کمی اغراقآمیز باشد. در واقع چیزی که میخواهم در موردش حرف بزنم این است: شما باید به کودکتان آموزش بدهید که دنیای واقعی صرفا از پیروزیها ساخته نشده!
در دنیای واقعی خیلی از بچهها در مسابقه دو مدرسه رتبه آخر را میگیرند! خیلیها نمرههای پایینی کسب میکنند، بعضی از دوستهایشان رفتارهای ناشایستی نشان میدهند و… . باید به او بیاموزید که در طول مسیر زندگی بارها با شکستها و شرایطی که دوستش ندارد روبرو میشود اما نکته مهم شکستها نیستند، بلکه واکنش او به این شکستهاست که اهمیت دارد.
در صورتی که این نکته مهم را به کودکان خودتان آموزش ندهید، مطمئن باشید در آیندهای نزدیک و زمانی که با چالشهای زندگی واقعی خودشان روبرو شوند، در مقابل آنها کم میآورند.
توجهتان را به آنها بدهید
به همین ماه گذشته نگاه کنید، چند بار فرزندتان به سراغ شما آمد و شما هم حین پختن غذا یا تلویزیون دیدن، مقدار کمی توجهتان را متمرکز به او کردید؟ در واقع گاها آنقدر توجهی کمی برای فرزندتان قائل میشوید که حتی بچهای در سن او هم به خوبی متوجه این رفتار شما میشود.
اگر به دنبال راهی برای افزایش اعتماد به نفس کودکان خود هستید، باید از راهکار توجه استفاده کنید. در این راهکار باید سعی کنید تا جای ممکن زمانی که فرزندتان در حال صحبت کردن با شماست یا میخواهد چیزی نشانتان دهد، به او توجه کنید و نتیجه کارش را تحسین کنید.
اگر اینجا سوالتان این است که خب چطور در زمانهایی که کار داریم به او توجه کنیم؟ باید اینطور جواب بدهم:
اینکه فرزند شما موقعیتشناس باشد و بتواند تشخیص بدهد که در چه زمانهایی حق دارد حواس شما را به خودش جلب کند، مربوط به مهارتهای فرزندپروری و تربیت فرزند است. پس یا در مورد آن مطالعه کنید یا سعی کنید به مرور و با روی خندان و صحبتهای منطقی، به او بفهمانید که کار درست چه چیزی است.
در انجام کارهای جدید او را تشویق کنید
از همین حالا سعی کنید او را در مقابل کارهای چالش انگیز قرار بدهید و در این راه کمک زیادی هم به او نکنید.
به عنوان نمونه، یک کتاب که برایش لذتبخش است را به او داده و بخواهید آن را بخواند. در این شرایط مطمئنا او بارها با کلماتی روبرو میشود که خواندنشان برایش مشکل است اما شما نباید دخالت کنید و باید اجازه بدهید که خودش این مسیر را طی کند.این کار باعث میشود کودک شما در آینده هم از ریسک کردن ترسی نداشته باشد.
نظرتان را به او تحمیل نکنید
نظرتان را به او تحمیل نکنید و به کودکان حق انتخاب بدهید.به عنوان مثال به او اجازه بدهید کتاب مورد علاقهاش را بخواند، به سراغ کلاس آموزشی که خودش دوست دارد برود و در اغلب تصمیمات، انتخابهای شخصی مربوط به خودش را داشته باشد. در این صورت است که میتوانید یک فرزند با اعتماد به نفس بار بیاورید.
نقاط قوت کودک را به او یادآوری کنید
نقاط قوت رفتاری، شخصی و… کودک خودتان را به او یادآوری کنید.مثلا به او اینکه یادآور شوید چقدر در ورزش دو استعداد دارد، چقدر خوب موسیقی یاد میگیرد و چه حفظیات خوبی دارد. این موضوعات مخصوصا برای زمانی که فرزندتان از یک شکست ناراحت است، به کمک او آمده و باعث میشود یادش بماند که چه انسان ارزشمند و قدرتمندی است. بنابراین به کمک این تکنیک، سعی کنید اعتماد به نفسش را افزایش داده و حس ارزشمندی را درونش تقویت کنید.
استعدادهای او را شکوفا کنید
با توجه به سیستم آموزشی اشتباهی که در کشور ما وجود دارد پیشنهاد میکنم حداقل شما به اندازه خودتان نقشتان را ایفا کرده و سعی کنید استعدادهای فرزندانتان را گسترش بدهید. مثلا اگر در فوتبال استعداد زیادی دارد، او را در یک کلاس فوتبال ثبت نام کرده یا حداقل به زمینهای فوتبال ببرید. چون علاوه بر اینکه از انجام این کار لذت میبرد، میتواند مهارتهای خودش را مشاهده کند و این کار باعث افزایش اعتماد به نفس کودکان می شود.
آنها را مسئول انجام کاری کنید
به کودک خود مسئولیتهای مختلفی را بدهید. مثلا میتوانید به فرزند 7 ساله خودتان بگویید برای چند دقیقه از برادر کوچکتر یا حیوان خانگیتان مراقبت کند. همینطور میتوانید کار کوچکتری مثل تمیز کردن یک بخش از اتاق، کمک کردن در کارهای خانه مثل شستن ظرفها و… را به آنها بسپارید.
البته لازم به ذکر است به این نکته توجه داشته باشید که این مسئولیت ها اولا برای کودک شما خسته کننده نباشد ، ثانیا به کودک شما قدرت وارزشمندی بدهد.
اگر میخواهید در آینده یک فرزند مسئولیتپذیر و البته با اعتماد به نفس داشته باشید، باید از همین حالا مسئولیتهای مختلفی را به دوش او بگذارید. دقت کنید که لازم نیست برای دادن مسئولیت به آنها زمان زیادی را صبر کنید. در واقع میتوانید از سنین 2 سال به بعد به مرور شروع به دادن مسئولیتهای کوچک به فرزندتان کنید.
به او مسئولیت مراقبت بدهید
فرزندتان را مسئول نگهداری از یک موجود زنده کنید! مثلا چند گل و گیاه و کاکتوس کوچک برای او خریده و حتی او را در انتخاب مکانشان هم آزاد بگذارید. در ادامه هم آبیاری و رسیدگی آنها را به خودش بسپارید. علاوه بر این، حیوانهای خانگی کوچک، حلزونها و… انتخابهای خوبی هستند که نگهداری از آنها، میتواند باعث افزایش اعتماد به نفس فرزند شما شود.
بدون دیدگاه