شب ادراری در کودکان و علت ها و راه‌های درمان آن
شب ادراری در کودکان یکی از مشکلات رایج در کودکان است که بسیاری از والدین را نگران می‌کند. این عارضه ممکن است در سنین مختلف ظاهر شود و تاثیر قابل‌توجهی بر اعتماد به نفس و روان کودک داشته باشد. در این مقاله از سایت تخصصی کودک مداد سبز ، به نشانه‌ها و علائم شب ادراری در کودکان ، انواع، روش‌های درمان، راه‌های پیشگیری و نحوه کمک به کودک در مواجهه با این مشکل پرداخته می‌شود.
علت شب ادراری در کودکان چیست؟
شب ادراری یا بی‌اختیاری ادرار در کودکان معمولاً چند علت دارد که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود:
- تأخیر در رشد عصبی: مغز و سیستم عصبی کودک ممکن است هنوز کامل توسعه نیافته باشد، و کنترل مثانه در شب برقرار نشود.
- وراثت: اگر یکی یا هر دو والدین در کودکی شب‌ادراری داشتند، احتمال ابتلا در فرزندشان بیشتر است.
- تولید بیش‌ازحد ادرار در شب: برخی کودکان در طول شب، ادرار زیادی تولید میکنند که کنترل آن برایشان سخت است.
- مشکلات هورمونی: کاهش تولید هورمون ضد ادرار در شب (آنتی‌دیوریتیک) می‌تواند باعث شب ادراری شود.
- عفونت‌های ادراری: عفونت‌ها می‌توانند کنترل فرآیند دفع ادرار را مختل کنند.
- مشکلات روانی: استرس، اضطراب و تغییرات زندگی مانند جدایی والدین یا نقل مکان می‌تواند سبب شب‌ادراری شود.
- عوامل جسمی: مشکلات ساختاری یا عضلانی، مانند ضعف عضلات مثانه یا انسداد دستگاه ادراری.
توجه به این علل کمک می‌کند تا راهکارهای مناسب برای درمان و مدیریت این مشکل مشخص شود.
نشانه‌ها و علائم بی‌اختیاری ادرار در کودکان:
کودکانی که دچار شب ادراری هستند ممکن است علائم و نشانه‌هایی از جمله موارد زیر را نشان دهند:
- ادرار در خواب، اغلب بدون دلیل مشخص
- ناآگاهی کودک نسبت به ادرار خود هنگام شب
- تکرر شبانه و خیس شدن ملحفه‌ها و لباس‌های خواب
- عدم کنترل در دفع ادرار حتی پس از سن پنج یا شش سالگی
- احساس خجالت، شرم و نگرانی در مورد مشکل خود
- معمولا کودک در روز کنترل خوبی دارد، اما در شب ممکن است دچار مشکل باشد.
در صورتی که این نشانه‌ها ادامه یابد یا شدت پیدا کند، مراجعه به پزشک ضروری است تا علت دقیق بررسی و درمان مناسب صورت گیرد.
انواع شب ادراری کودکان (روزانه، شبانه)
شب ادراری در کودکان به دو نوع کلی تقسیم می‌شود:
1.شب ادراری شبانه (Nocturnal Enuresis):
این نوع شب ادراری در هنگام خواب رخ می‌دهد و بیشتر کودکان در سنین مختلف ممکن است دچار آن شوند. غالباً این نوع با توسعه سیستم عصبی و کنترل مثانه در شب حل می‌شود.
2.شب ادراری روزانه (Diurnal Enuresis):
این نوع بیشتر در طول روز و هنگام بیداری است و ممکن است به علت مشکلات مثانه یا سیستم عصبی باشد. در بسیاری موارد، این مشکل با درمان‌های رفتاری حل می‌شود.
برای درمان شب ادراری در کودکان اگرکودک دیابت یا نقص مادرزادی در مجاری ادراری داشته باشد و باعث شب‌ادراری شود، پزشکان ابتدا آن بیماری را درمان میکنند.
در غیر اینصورت از سایر روش‌های رایج درمان شامل (تمرینات مثانه، زنگ‌های هشدار رطوبت، داروها و مراقبت در منزل) استفاده میکنند.
همکاری بین والدین ، کودکان و پزشک بسیار مهم است. همچنین بهتر است والدین هنگام پیروی از برنامه های درمانی به کودک پاداش دهند، نه برای خشک ماندن. زیرا کودکان اغلب کنترل کامل بر این مشکل ندارند.در ضمن اگر کودک هم در روز و هم در شب خود را خیس می‌کند، پزشک معمولاً ابتدا مشکل روزانه را درمان می‌کند، زیرا کودکان معمولاً در طول روز زودتر کنترل مثانه را به دست می‌آورند.
روش‌های درمان شب ادراری در کودکان
درمان شب ادراری در کودکان باید مبتنی بر علت آن باشد و شامل روش‌های مختلفی است:
-
روش‌های رفتاری
تغییر در رفتار و عادات کودک می‌تواند بسیار مؤثر باشد:
- اجتناب از نوشیدنی‌های کافئین‌دار، گازدار و آبمیوه‌های اسیدی.
- زمان کافی برای تخلیه کامل مثانه در دستشویی.
- حمایت عاطفی و کاهش استرس (مثلاً در مورد مدرسه جدید یا تولد فرزند جدید).
- برنامه‌ریزی زمان دفع و تعیین وقت‌های مشخص برای ادرار در طول روز و قبل از خواب
- حفظ محیط خواب خشک و استفاده از تودوزی‌های جاذب و ایمن‌سازی فضا
- نوشیدن آب بیشتر در طول روز و محدود کردن مصرف مایعات قبل از خواب: کاهش مقدار مایعات تا حد ممکن در ساعت‌های قبل از خواب
- تشویق و تحسین کودک در روزهای خشک بودن شب‌ادراری
-
تمرینات مثانه
این تمرینات به کودک کمک می‌کند سریع‌تر به دستشویی برود و سیستم مثانه را تنظیم می‌کند. برنامه‌ها شامل موارد زیر است:
- ادرار زمان‌بندی شده: دستشویی رفتن هر ۲ تا ۳ ساعت یک بار.
- ادرار دو مرحله‌ای: تخلیه مجدد مثانه بلافاصله پس از اولین ادرار،مناسب برای کودکان با مثانه “تنبل” یا ریفلاکس ادراری .
- آرام‌سازی عضلات کف لگن: برای تخلیه کامل مثانه. گاهی از بیوفیدبک برای هماهنگ‌سازی عضلات استفاده می‌شود.
-
درمان‌های پزشکی
- درمان هورمونی: در صورت کمبود هورمون ضد ادرار، پزشک ممکن است داروهای مرتبط تجویز کند
- درمان دارویی: مصرف داروهایی مانند آنتی‌دیوریتیک در برخی موارد، پس از ارزیابی کامل
- درمان عفونت‌ها یا مشکلات ساختاری: با توجه به تشخیص پزشک
-
آموزش و حمایت روانی
- بیان مثبت درباره جلوگیری از شرمساری و خجالت کودک
- کاهش استرس‌های محیطی و خانواده‌ای
- آموزش مفاهیم سلامت و کنترل مثانه در سنین مناسب
-
درمان انگیزشی
- توافق روی پاداش برای انجام برنامه (مثل چسباندن برچسب روی تقویم برای شب‌های خشک).
- کمک به کودک در تعویض ملافه‌های خیس (بدون سرزنش).
- این روش به کودک حس کنترل می‌دهد، اما اگر پس از ۳ تا ۶ ماه بهبودی نداشت، با پزشک مشورت کنید.
-
استفاده از زنگ‌های هشدار رطوبت
- این دستگاه با حس کردن اولین قطره ادرار، کودک را بیدار می‌کند. پس از چند ماه استفاده منظم، کودک یاد می‌گیرد خودش را کنترل کند.
راه‌های پیشگیری از شب ادراری در کودکان
پیشگیری بهتر از درمان است و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- آموزش مناسب درباره کنترل ادرار از سنین پایین‌تر
- تنظیم رفتارهای غذایی و مصرف مایعات قبل از خواب
- ایجاد محیط خواب راحت و آرام
- رفع استرس‌های خانوادگی و روانی کودک
- مراقبت از سلامت جسمی و روانی کودک و مراجعه به پزشک در صورت نیاز
چگونه به کودک کمک کنیم با این مشکل کنار بیاید؟
در مواجهه با بی اختیاری ادرار ، حمایت و محبت والدین نقش حیاتی دارد. موارد زیر کمک می‌کند:
- بدون سرزنش یا تمسخر کودک او را حمایت کنید
- در مورد مشکل با زبان نرمی و آرامش صحبت کنید
- به کودک اطمینان دهید که شب‌ادراری مشکل طبیعی است و اغلب حل و فصل می‌شود
- برنامه‌ریزی و تشویق برای شب‌های خشک‌تر
- در صورت نیاز، از مشاوره روان‌شناسی بهره‌مند شوید
سخن آخر
در پایان، باید گفت که بی اختیاری ادرار در اکثر کودکان با رشد طبیعی و حمایت مناسب خانواده، برطرف می‌شود. اما نیازمند صبر، محبت و همکاری خانواده و پزشک است تا کودک بتواند این مشکل را پشت سر بگذارد و با اعتماد به نفس بیشتری در آینده قدم بردارد.
به نقل از سایت https://www.niddk.nih.gov/
بدون دیدگاه